هيپنوتيزم چيست ؟
قبل از پرداختن به كاربردهاي درماني هيپنوتيزم بايد به شرح و بررسي ماهيت اين پديده پرداخت .
متأسفانه بدليل وجود كتب و مقالات غير علمي فراواني كه در زمينه ی هيپنوتيزم انتشار يافته است ،
تصويري كه از هيپنوتيزم در ذهن عموم مردم نقش بسته است به شكل فني است كه با استفاده از آن ،
هيپنوتيزور كنترل فرد هيپنوتيزم شده را بدست ميگيرد و با بهره گيري از اين فن قادر خواهد بود كه دست به كارهاي غير ممكن بزند .
از طرفي با توجه به اينكه هيچكدام از هيپنوتيزورهاي غير علمي نتوانسته اند ادعاهاي اغراق آميزخود را به اثبات برسانند ،
عده اي از افراد، هيپنوتيزم را نوعي كلاهبرداري و شعبده بازي در نظر ميگيرند .
تعريف هيپنوتيزم كار آساني نيست و در حقيقت انجمن هيپنوتيزم كلينيكي آمريكا نيز كه
يكي از فعالترين تشكل علمي مربوط به هيپنوتيزم است ، هيچ تعريف رسمي از ايجاد يا مفهوم هيپنوتيزم ارائه نكرده است
و تحقيقات شان در اين زمينه از سال ۱۹۷۰ بيانگر اين مطلب است كه
هيپنوتيزم پذيريبعنوان يك ويژگي استوار و قابل اندازه گيري و سنجش است.
هيپنوتيزم پذيري بعنوان يك ويژگي استوار و قابل اندازه گيري و سنجش است
هيپنوتيزم ، بعنوان يك تكنيك درماني مشروع و قانوني از جانب انجمن پزشكي آمريكا و
همچنين انجمن روانپزشكي آمريكا ، انگلستان ، و همچنين كشور خودمان ايران پذيرفته شده است .
محققين و دانشمندان اين علم و هنر ارزشمند ،
از ديرباز هر يك بر اساس يافته ها و باورهاي زمان خود تعاريف مختلفي از هيپنوتيزم ارائه نموده اند كه
قبل از ادامه ی اين مبحث لازم است برخي از اين تعاريف را صرف نظر از صحيح يا غلط ، كامل يا ناقص ، مبهم يا روشن بودن آنها مطرح نمايم :
هيپنوتيزم چيست ؟
بطور كلي لغت هيپنوتيزم براي شرح موضوع و تكنيكهايي بكار ميرود كه نتيجه نهايي آن ايجاد حالت هيپنوز است .
دكتر ليبولت معتقد بود : هيپنوتيزم نتيجه كاشتن باورها در ذهن است ،
باورهايي كه ميتوانند بگونه اي استادانه منجر به نيل به هدفي مطلوب شوند .
دكتر جيمز بريد معتقد بود كه : هيپنوتيزم پيوندي نزديك با اعصاب دارد و هيپنوتيزور ميتواند با نيروي اراده و تلقين ، سوژه را در حالت خواب قراردهد.
طرفداران تلقين معتقدند: هيپنوتيزم حاصل القائات ممتد هيپنوتيزور در سوژه است.
دكتر اميل كوئه ميگويد : هيپنوتيزم جز تلقين و تلقين به نفس نيست.
دكتر بوريس سيديس كه از شاگردان پروفسور ويليام جيمز بود معتقد است :
هيپنوتيزم يك حالت غير عادي مغز است كه بصورت مصنوعي پديد آمده و عمدتاًبا خاصيت تلقين پذيري اغراقي مشخص ميشود.
در جاي ديگر ميگويد: عامل اصلي در هيپنوتيزم تلقين است و تلقين هم عبارت از القاء فكري است كه بطور نيمه خودكار از قوه به فعل درآيد .
پروفسور هيوزبنت معتقد است : قسمتهاي مختلف مغز ، هر يك انجام كار و وظايفي را بعهده دارند .
هنگام هيپنوتيزم قسمتهاي ديگر مغز به انديشه هاي مختلف توجه دارند ،
از كار ايستاده و فقط يك فكر و موضوع براي سوژه باقي ميماند و آن توجه و تمركز به يك نقطه يا فكر است
و در چنين حالتي تلقين وارد صحنه شده و سوژه ، افكار تلقين شده را مي پذيرد .
هيپنوتيزم جنبه ذهني دارد و لذا آمادگي فكري و ذهني سوژه در حصول نتيجه بسيار مؤثر است
هيپنوتيزم چيست ؟
هايدن هين معتقد است كه : حالت هيپنوتيزم در اثر از كار افتادن موقتي سلولهاي كرتكس مغز بوجود مي آيد .
دكتر وان پلت: هيپنوتيزم عبارت از يك حالت تمركز شديد مغزي است.
دكتر مايرز: حالت مخصوصي كه اجازه ی تحريك و ايجاد پديده ی هيپنوتيزم را ميدهد ،
صرفاً تلقين نيست ، بلكه امكانات جسمي و رواني سوژه هم مطرح است .
آبه فازيا نيز پيش از اينها و حتي پيش از بريد گفته بود که :
هيپنوتيزم جنبه ذهني دارد و لذا آمادگي فكري و ذهني سوژه در حصول نتيجه بسيار مؤثر است .
ايوان پاولوف فيزيولوژيست و عصب شناس روس معتقد بود: بروز حالت خواب در اثر منع حفاظي است كه
در سراسر نيمكره هاي مغز منتشر ميشود و تا حد معيني در مغز پائين ميرود .
كولين بنت معتقد است : گرچه فراگيري هيپنوتيزم سهل و آسان است ولي بحث در شناسايي و توجيه ماهيت آن مشكل و سخت است .
با تسلط بر تئوري و كاربرد هيپنوتيزم ، اين امكان براي شما پديد ميآيد كه به سرعت قطع و وصل يك كليد برق ، سوژه اي را هيپنوتيزم يا بيداركنيد ،
ولي همانطوريكه اكثريت عظيمي از مردم جامعه از ماهيت الكتريسيته آگاهي ندارند ،
اغلب هيپنوتيزورها نيز مطالب زيادي درباره هيپنوتيزم نميدانند .
پديده ی هيپنوتيزم حاصل يك ارتباط بسيار دقيق بين دو فرد است . اين عقيده یهاري آرونز و گيل گاردنر است .
دكتر هربرت اشپيگل استاد باليني روانپزشكي در كالج پزشكان داخلي و جراحان كلمبيا معتقد است :
در دامنه ی آگاهي بشري ، اگر حالت آگاهي معمولي در ميان يك خط قرار گرفته باشد ،
در يك انتهاي اين خط حالت اغما يا بيهوشي كامل ودر انتهاي ديگرش هيپنوتيزم يا تمركز زياد حواس قرار ميگيرد .
حالت هيپنوتيزم ـــــــ هوشياري عادي ــــــــ حالت اغما
(تمركز زياد)_____ (آگاهي معمولي)____(بيهوشي)
هيپنوتيزم عبارت از يك حالت تمركز شديد مغزي است
دكتر ژوزف هاريمن معتقد است كه : چكيده و گوهر هيپنوتيزم در ايجاد و خلاقيت يك تمايل و توانايي خلاصه مي شود
كه نقش و اهميت فرد هيپنوتيزم شونده در سطح والايي قرار دارد .
دكتر تئودور باربر در دانشگاه آمريكايي واشنگتن تحقيقات علمي وسيعي درباره پديده یی هيپنوتيزم انجام داده
و بعد از آن نيز در آزمايشگاه ارتباطات اجتماعي هاروارد اين فعاليت را ادامه ميدهد .
او ميگويد : ما به اين نتيجه رسيديم كه هيپنوتيزم قادر است كارهاي محيرالعقولي را انجام دهد
ولي بايدتوجه داشته باشيم كه هيپنوتيزم موقعي درست عمل ميكند كه آنرا قبول داشته باشيم و حقيقت آن را پذيرفته باشيم …
هيپنوتيزم چيست ؟
موقعي هيپنوتيزم بر روي فرد مؤثر واقع ميشود كه فرد مورد نظر به آن معتقد بوده و آنرا يك موضوع جدي قلمدادكند ،
چون در غير اين صورت واكنش و اثر آن بستگي به چگونگي تصور شخص نسبت به عمل هيپنوتيزم خواهد داشت .
دكتر ريچارد شروت معتقد است : هيپنوتيزم علمي است كه در درك و رفتار افراد به كمك دو عامل اثر ميگذارد ،
يك يا استفاده از قوانين تلقين پذيري و ديگري رسيدن به حالتي به نام خلسه ی هيپنوتيزمي .
در جاي ديگر ميگويد : در شرايط كنوني به هيپنوتيزم ميتوان علم اطلاق كرد ،
زيرا از اجزايي تشكيل شده كه بر اساس اطلاعات مرتب شده ، مشاهدات دقيق ، تحقيقات و تجربيات برنامه ريزي شده بدست آمده اند .
دكتر لارنس ميلتون استاپلز ، استاد دانشكده دندانپزشكي دانشگاه تافت ميگويد :
هيپنوتيزم پديده اي شادي بخش ، آرامش بخش و ريلاكس كننده است .
من بابيماران خود از لغت خواب استفاده ميكنم و آنها هم چشمان خود را بر هم ميگذارند
ولي اصولاً خوابي به معناي واقعي صورت نمي گيرد .
بيمار در اينحالت كاملاً آگاه است و از آنچه كه در اطراف او ميگذرد مطلع ميشود و ميتواند با ديگران صحبت كند .
اصطلاح خواب تنها براي القاي احساس ريلكس بودن است.
به نظر من هیپنوتیزم فرو رفتن خودآگاهی به درون ناخودآگاهی می باشد و فرقی با رؤیا دیدن ندارد، در رؤیا پنج حس انسان به خواب میرود و خودآگاهی در عالم ناخودآگاهی سیر و سفر میکند، شخصی که در حال رؤیا دیدن می باشد میتوان با صدا و تلقین رؤیای او را به هیپنوتیزم تبدیل کرد فقط در اینجا قسمت تعقل و تفکر کار نمی کند و تلقین فرد تلقین کنند بجای عقل و تفکر شخص عمل می کند