سایکوز یا روان پریشی و تفاوت سایکوز و نوروز در چیست؟
بیماری سایکوز یا روان پریشی چیست؟
متخصصان روانشناسی و روانپزشکی از دو عبارت سایکوز (روان پریشی) و نِوروز برای نوعی دسته بندی نوعی از اختلالات استفاده میکنند. سایکوز یا روان پریشی و تفاوت سایکوز و نوروز در چیست؟در واقع سایکوز و نوروز نام اختلال نیستند، بلکه هر کدام یک وضعیت را تشریح میکنند و خود میتوانند شامل چند اختلال باشند.
به طور کلی سایکوز به حالتی از وضعیت روانی اطلاق میشود که در آن فرد ارتباط خود را کاملاً با واقعیت از دست میدهد و عملاً بین واقعیت و خیال نمیتواند تفاوت قائل شود؛ اما در حالت نِوروز فرد از واقعیت جدا نشده است و نسبت به وضعیت و احیاناً مشکلات خود بینش قابل توجهی دارد.
در این دسته از اختلالات بیمار قادر است خیالات خود را از واقعیت متمایز کند. هرچند ممکن است اختلالات شدیدی در رفتار و احساسش داشته باشد ولی دچار روان پریشی و از هم گسیختگی نشده است. برای مثال ممکن است اختلال فرد نوروز، اضطراب اجتماعی، افسردگی یا فوبیا باشد.
عبارت معادل در زبان فارسی برای سایکوز «روان پریشی» است. فرد روان پریش حس واقعیت سنجیاش را از دست داده است. در واقع عبارت یا وضعیت سایکوز به بیماریهای شدیدتری مثل اسکیزوفرنی و دوقطبی اطلاق میشود.
نشانههای بیماری سایکوز (روان پریشی)
قبل از اینکه فرد وارد دورۀ سایکوز شود معمولاً دیگران متوجه تغییراتی در رفتار وی میشوند. در واقع تغییراتی در رفتار، خلق و سایر جنبههای شخصیتی بیمار رخ میدهد که میتوانند نشانهای از شروع بیماری روانی باشند. حتی احتمال بروز اختلالات شخصیت نیز در این افراد وجود دارد. نشانه مهم سایکوز، هذیان و توهم است که در ادامه شرح دادهایم.
هذیان
هذیان، باور و عقیدۀ غلطی است که فرد در مورد خود، دنیا، اطرافیان و یا سایر مسائل دارد؛ بدون اینکه برای این باور غلط در دنیای واقعی مدرک و استدلال منطقی وجود داشته باشد. فرد دارای هذیان علیرغم این که باورهایش به طور مداوم با شواهد مختلف نقض میشود، مصرانه روی عقیدهاش ایستادگی میکند.
هذیانها انواع مختلفی دارند؛ برای مثال فرد ممکن است باور داشته باشد تحت تعقیب است یا باور داشته باشد فضاییها عقایدش را دزدیده و در محیط منتشر میکنند.
توهم
توهم، دیدن، احساس کردن و شنیدن چیزهایی است که در عالم واقعی وجود ندارند. ممکن است فرد در اثر توهم صدایی را بشنود که دیگران قادر به شنیدن آن نیستند و یا فردی را ببیند که به او دستور انجام کاری را میدهد. علاوه بر این دو نشانۀ اصلی، در رفتار فرد هم آشفتگیهای زیادی دیده میشود. رفتار فرد سایکوتیک اغلب متناسب با موقعیت نیست و کلام وی دچار مشکلات فراوان است.
کشمکش فرد روان پریش با محیط پیرامون
فرد مبتلا به بیماری سایکوز مسائل را به شیوهای متفاوت از سایر انسانها ادراک میکند و به این ترتیب با دنیای پیرامون خود درحال کشمکش است. افراد روان پریش ممکن است توهماتشان معطوف به خودشان باشد و یا در مورد دیگران دچار توهم و هذیان شوند. گاه گمان میکنند شخصیتی تاریخی هستند و وظیفه دارند تا پلیدیها را از بین ببرند و در این هنگام ممکن است دست به اقدامات خطرناک بزنند و با دیگران درگیر شوند.
در وضعیتی دیگر ممکن است خود را نجات بخش بداند و تمام آدمهای اطرافش را در آغوش بکشد. تمام این موارد برای اطرافیان ناخوشایند و غیرطبیعی به نظر میرسند. افراد روان پریش خود احساس میکنند اطرافیان در مورد سخنانی که میگویند، نگرانیهایی که دارند و چیزهایی که به وجود آنها باور دارند درکی ندارند و این موضوع آنها را مستاصل میکند. به همین خاطر میگوییم سایکوز به معنای کشمکش با دنیای پیرامون است.
سایکوز یا روان پریشی و تفاوت سایکوز و نوروز در چیست؟
علل ابتلا به بیماری سایکوز
علل شروع سایکوز یا روان پریشی به طور دقیق مشخص نیستند. ترکیبی از علل ژنتیکی و وراثتی و قرار گرفتن در معرض استرس و مشکلات محیطی میتوانند منجر به سایکوز شوند. یک واقعه آسیب زا مثل از دست دادن ناگهانی یک فرد عزیز، میتواند شروع کننده نشانهها باشند.
علاوه بر اختلالات روانی، ضربههای مغزی، و بیماریهایی مثل آلزایمر و پارکینسون احتمال ابتلا به وضعیتی مانند سایکوز را افزایش میدهند.
تشخیص و درمان روان پریشی
تشخیص بیماری سایکوز به نظر متخصصین روانشناسی و روانپزشکی احتیاج دارد. بدین معنی که امری تخصصی است و نیاز به بررسیهای بیشتری دارد. برای این مسئله به مطالبی که در اینترنت پیدا میکنید، اکتفا نکنید.
تشخیص به موقع و زود هنگام یکی از مواردی است که در طی کردن درمان و طی کردن دوره بهبود فرد بسیار مؤثر و ضروری است. اکثرا نیاز به بستری شدن در بیمارستانهای اعصاب و روان برای بیماران مبتلا وجود دارد.
برای درمان، علل به وجود آورنده، اختلالات روانی باید پیگیری و تشخیص داده شوند. متخصصان، درمان را در دو بخش دارویی و روانشناختی ادامه میدهند. روانشناس درمان روانشناختی را برای شناسایی و درمان هذیانها و توهمها، افزایش بینش مراجع، فراهم کردن حمایت و هم چنین آموزش روانی فرد و نزدیکانش استفاده میکند.
درمان دارویی بیماری سایکوز یا روان پریشی
درمان دارویی شامل داروهای آنتی سایکوز مثل هالوپریدول میشود. داروهای ضد روان پریشی با تأثیر بر انتقال دهندههای عصبی مغز مانند دوپامین، نورآدرنالین و سروتونین منجر به کاهش علائم میشوند و توهمات و هذیانها را کنترل میکنند اما نمیتوانند به طور کامل بیماری را درمان کنند.
بهتر است دارو درمانی در کنار روان درمانی صورت بگیرد. لازم است داروهای ضد سایکوز حتماً تحت نظر پزشک مصرف شوند. این داروها شامل موارد زیر میشوند:
داروهای ضد روان پریشی، نسل اول: این داروها شامل هالوپریدول، فلوپرازین، پیموزایدتری، تیوتیکسن، کلرپرومازین و… میشوند و عوارضی همچون خشکی مفاصل، تفکر کند و بیقراری را به دنبال دارند.
داروهای ضد روان پریشی، نسل دوم: این داروها عوارض کمتری نسبت به داروهای نسل اول دارند و شامل کلوزاپین، زوتپین، آلانزپین، ریسپریدون و بارنوتیل میشوند.
لازم به ذکر است درمان از طریق هیپنوتیزم برای سایکوسوماتیک ها به راحتی انجام پذیر است در صورتیکه سایکوزها یا نوروزها با استفاده از هیپنوتیزم درمان ناپذیرند.
سلام، وقت بخیر
تو ایران به اسکیزوفرنی شیزوفرنی هم میگن.
من خودم سالها دچار این بیماری بودم. سابقه خانوادگی داشتیم ولی ماله من با تصادف و ضربه مغزی شروع شد. سالها دارو مصرف میکردم، ارامش نسبی داشتم ولی همه عوارض بیماری با دارو از بین نمیره و برخی داروها میتونن بعضی عوارض مثل عارضه تنبلی و ضعف اراده رو تشدید کنن. برخی از عوارض بعضی از داروها رو صلاح میبینن که نه تو نسخه ذکر کننن و نه مثلا تو وبسایتهای پزشکی.
یکی دو سال هست که با فایلهای مدیتیشن و هیپنوتیزم کمی اشنا هستم. و بعضی جاها میخوندم که با این فایلها میشه هر بیماری رو درمان کرد. مواردی هم میگفتن که چند ماه گوش دادن و خوب شدن. زیاد وارد جزئیات نمیشم. اوایل امسال فایل خوب پیدا کردم و فهمیدم که حتما خوبم میکنه. طرز استفاده شو یاد گرفته بودم. از یک فایل مدیتیشن شروع کردم که خدا رو شکر با داروهام ناسازگاری نداشت. حالم بهتر میشد و داروهام رو کم کم قطع کردم. الان حدود دو ماه است که هیچ دارویی مصرف نمیکنم. حالم از همیشه بهتره. البته گوش دادن به فایل رو بهتره یک ماه دیگه ادامه بدم. ولی چیزی که معلومه این فایل مدیتیشن کاملا مغز رو درمان نمیکنه. مثلا حافظم هنوز ضعیفه. *******************************
البته اینم بگم پارسال یکی از اشنایان بهم گفت که دوست دوران دبیرستانش که به بیماری مثل من مبتلا بود بالاخره با یک داروی گیاهی جدید(خارجی) که یک دکتر طب سنتی براش نوشته بود بعد مدتی کاملا خوب شده و دیگه هیچ دارویی مصرف نمیکنه. دکتره تو یه شهر بود که امکانش مراجعه به اونجا برام ممکن نبود. تحقیق کردم و چند دکتر متخصص طب سنتی ماله یه شهر دیگه پیدا کردم تا انشالله با داروی جدید اشنا باشن و برام تجویز کنن، زنگ زدم نوبت گرفتم، که فردا پس فرداش فهمیدم که اوضاع ویروس کرونا جدی و خطرناک شده و نباید سفر کرد یا به مراکز درمانی رفت.