موسیقی مخصوص سماع قونیه

موسیقی مخصوص سماع قونیه

رقص سماع چیست؟

حالتی از مراقبه و ارتباط معنوی در میان عارفان و دراویش که از آن به رقص تعبیر می شود.

این رقص در فضایی دایره ای شکل انجام می گیرد

که نمایانگر دوران سیارات به دور خورشدی یا بیانگر چرخش کائنات گرداگرد ذات هستی است .

در این رقص یک دست به سوی آسمان و دست دیگر به سوی زمین است

که بیانگر ارتباط زمینیان با ذات اقدس الهی تعبیر گردیده است.

برای دانلود کامل این مجموعه می توانید آن را به سبد خرید اضافه کنید و بعد از طی کردن مراحل ثبت پکیج در بخش دانلودهای پنل کاربری شما قرار میگیرد

برای اولین بار استاد کابوک در کتاب خود هیپنوتیزم  راز این چرخش های ریتمیک را فاش کرد و آن رانوعی خود هیپنوتیبرای دستابیبه ابعاد درون روحو میرناخودآگاه بین کرد و آن را تحت یک فصل کامل به نام خود هیپنوتیزم به روش ایرانی آموزش داده است 

رقص سماع درواقع حالتی از خلسه روحی است که صوفیان برای دست یافتن به عشق الهی به آن روی آورده و دست از همه مادیات می کشند این حرکات موزون درواقع مراسمی مذهبی است که برای پرستش خداوند یگانه برگزار می شود و همراه با آواز خوش و مدح خداوند و پیامبر می باشد… در ادامه ی مقاله ی رقص سماع چیست؟ با این رقص مذهبی، تاریخچه و طریقه انجام آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

موسیقی مخصوص سماع قونیه

تاریخچه رقص سماع

مراسم رقص سماع یکی از مراسم‌های مذهبی در میان صوفیان است که تاریخچه ای چندهزار ساله داشته و اولین اشاره‌ها به این مراسم به زمان حضرت داوود باز می گردد. اولین نمونه ها از این نوع حرکات مذهبی در ایران نیز، در شاهنامه نام برده شده است و به زمان خسرو کیانی و کی‌خسرو یکی از پادشاهان سلسله کیانیان باز می گردد. در برخی از مقالات، مراسم سماع به اسلام نسبت داده می شود اما این مراسم از زمان ورود آریایی‌ها در ایران برای پرستش خداوند یگانه وجود داشته است و صرفاً اسلامی نیست (بلکه به حکم فقهای اسلامی این مراسم حرام و یا مکروه بوده و ارتباطی با پرستش اسلامی خداوند ندارد چراکه انجام حرکات موزون و موسیقی لهو هردو از اعمال نهی شده در اسلام هستند).

رقص سماع

معنا و اصطلاح سماع یا سماء
سماع در لغت به معنای شنیدن، و در اصطلاح به رقص صوفی اطلاق می شود که بر به وجد آمدن افراد توسط گوش دل فرا دادن به نغمه و آوازی روحانی اشاره دارد، از سوی دیگر این حرکات، سماء نیزخوانده می شوند (کلمه سماء واژه ای اوستایی است که به معنای آسمان می باشد) و فلسفه ای که برای آن مطرح است، روبه آسمان بودن افراد صوفی هنگام مراسم است تا گنج معنوی خود را از سمت آسمان و از وجود الهی دریابند.

موسیقی مخصوص سماع قونیه

تغییرات رقص سما از ابتدا تا به امروز
همان طور که اشاره شد رقص سماع از زمان های قدیم در میان افراد رواج داشته است، اما از ابتدا تا به امروز دستخوش تغییرات و حتی انتقاداتی از سوی افراد و بزرگان مذهبی شده است. در ابتدا سیر سلوک مراسم سماء، در محافل شعر خوانی انجام می شد که بعدها به اجرای شعر توسط خواننده یا گروهی از خوانندگان خوش صوت تغییر یافت و صوفیان توسط اشعار و صوت خوش خواننده به وجد آمده و به پایکوبی و انجام حرکات مشخص با فلسفه ای خاص می پردازند پس از مدتی و در طول زمان به این مراسم، نی و دف نیز افزوده شد. این دو آلت موسیقی هرکدام معنای خاصی در مراسم دارند. دف به معنی عالم کبیر بوده و سوراخ های نی به دید حفره های نه گانه بدن انسان ها (چاکراهای ورود و خروج انرژی) تعبیر می شوند. در طول سال ها سازهای دیگری به این روال افزوده شده است که شامل تنبور، کمانچه، کمان، تار و رباب می شود. در حال حاضر و در مراسم های نمادین فرهنگی ممکن است این موارد متفاوت باشد و از آلات موسیقی دیگری نیز برای موسیقی استفاده شود. اما در متن های یافته شده گفته می شود که صوفیان به دو دسته تقسیم می شوند:

• آنان که صوت و نوا می شنوند
  آنان که معنی می شنوند
  افراد و صوفیانی که صوت و آوا می شنوند، این مراسم روحانی را همراه با موسیقی های خاص انجام می دهند و در ادامه، با گوش دادن به موسیقی است که به وجد آمده و به خلسه فرو می روند. اما افرادی که در دسته دوم قرار دارند، معنا می شنوند افرادی هستند که با تفکر درباره شعرها و مدح هایی که می شنوند دچار این حال معنوی شده و به خلسه فرو می روند. هر دو حالت خاسه روحی، در طول زمان، طرفداران خاص خود را داشته و دارد و هردو فلسفه های عمیقی را در پی دارند که فهم آن برای همه افراد آسان نیست. اما گفته می شود افرادی که معنا می‌شنوند از لحاظ معنوی ارتباط بیشتری برقرار کرده و مقرب تر هستند.

سماع را در طول تاریخ به دسته های مختلفی تقسیم کرده اند:

عام/ خاص/ خاص الخاص
متسمّع/ مستمع/ سامع
حرام/ مکروه/ مباح/ مستحب
از سلسله های تصوف می توان چشتیه، مولویه، مریدیه، نقشبندیه، قادریه، رفاعیه، شاذلیه، سهروردیه، تیجانیه، نعمت‌اللهی را نام برد.

رقص سماع

مراحل مراسم سماع
در مراسم سماع کنونی برای شروع، ابتدا آیاتی از قرآن و مدح حضرت محمد خوانده می شود، پس از اتمام آیات قرآن، نی زن به صورت تکنواز شروع به نواختن می نماید و در پس آن آلات دیگر موسیقی نیز نواخته می شوند. رقص سماع با (به اصطلاح) سلام یکی از درویشان حاضر شروع می شود. (درویش با بوسیدن نمادین دست مرشد اجازه شروع مراسم را می گیرد به این بوسیدن صفا کردن باشیخ می گویند) شیخ در جای خود می ایستد و درویشان در گرد او دایره ای تشکیل می دهند و شروع به چرخش کرده و با ذکر الله، الله به دور خود و به دور شیخ می چرخند که در این مراسم شیخ استعاره از خورشید بوده و مریدان او استعاره از ستارگان هستند که دست در آسمان، هم به دور خود و هم به دور خورشید در حال چرخش هستند در صوفیه چرخش به معنای عشق است و هر عشقی در نهایت منجر به عشق الهی خواهد بود. در نهایت سلام دیگری انجام می شود و با دعا و نیایش به این مراسم پایان داده می شود.

اما رقص سماع حرکات موزونی همانند دیگر رقص ها نیست که بتوان آنرا در آموزش های چند ساعته آموزش داد و به گفته سالکان، سماء مسیری چند ساله است و در پس آن چله نشینی ها و ریاضت ها نهفته است و حالات عرفانی و عقلی در انجام خالصانه آن تأثیر به سزایی دارد. مراحل رقص سماعی که حالات عرفانی واقعی در آن پدیدار شود حتی ممکن است به مرگ افراد در حین خلسه منجر شود و این بر اثر غرق شدن در حالات عرفانی رخ می دهد. مرگ بر اثر حالات روحانی و خلسه در این مراسم حتی در قرن حاضر بارها در شهرهای مختلفی مانند قونیه مشاهده شده است. این مرگ ها می‌تواند بر اثر ضعف و طولانی شدن سماع شخص باشد یا عمیق بودن حالات روحانی پدیدار شده در شخص باعث آن باشد.

• رقص سماع

این مراسم در نمایش های نمادین در حدود 30 دقیقه به طول می انجامد اما در سماع واقعی ممکن است، حالت روحانی، هفته ها طول کشیده و در نهایت به از دست دادن جان شخص منجر شود وهیچ زمانی برای آن تعریف نمی شود زیرا به حالات روحانی و عمق خلسه فرد بستگی دارد. در شاهنامه فردوسی کی خسرو و خسرو کیانی شخصیتی با خصوصیات بسیار مشابه با حضرت خضر نام برده شده است و گفته می شود سماعی در حدود 5 هفته داشته است و در حیسن سیر سماع جان خود را از دست داده است. در صورت سفر به تکرکیه از دیگر جاهای دیدنی قونیه دیدن کنید.

مراسم جشن سما در چه اماکنی برگزار می شود؟
سیر سماع ممکن است در کوچه و بازار نیز اتفاق افتاده و مدتی زمان ببرد اما مکان های خاصی نیز در این فرقه برای این کار اختصاص داده شده است که دارای یک سالن دایره ای شکل مخصوص است و در واقع عبادتگاه صوفیان به شمار می آید. مراکز صوفیه شامل خانقاه، زاویه، رباط، صومعه، دویره (دیر)، لنگر تکلیه است و مراسم ها در این اماکن برگزار می شود.

موسیقی مخصوص سماع قونیه

رقص سماع در ایران
رقص سماع در ایران به زمان های بسیار دورتری از ورود اسلام بازمی گردد و گفته می شود از زمان ورود آریایی ها به ایران این مراسم مذهبی جریان داشته است اما چیزی که واضح نمایان است این است که ما این مراسم را بیش از هرچیز به مولانا و درویشان صوفی مربوط می دانیم و با شنیدن مراسم سماء، مولانا را به یاد می آوریم. این مراسم مذهبی که ما به حالت کنونی مشاهده می کنیم نیز مربوط به رسوماتی است که از زمان مولانا به جای مانده است. در ایران و در قرون پس از اسلام، ابوعلی سینا و فارابی نیز از این روش برای درمان تعدادی از بیماری ها استفاده می کرده اند زیرا از تأثیرات عمیق موسیقی موزون همراه روحانیت بر بدن انسان آگاه بوده اند؛ همچنان که برای قرأت قرآن و گفتن اذان نیز همواره از خوش صدا ترین افراد دعوت می شود.

جشن سماع در ترکیه

هرساله در شهر قونیه ترکیه مراسمی برای بزرگداشت این عارف بزرگ برپا می شود که شامل معرفی و تشریح سبک زندگی، اشعار و سماع مولانا می شود. علاوه بر فستیوال های سالانه ترکیه این جشنواره که باعث جذب بسیاری از گردشگران به شهر قونیه در ترکیه می شود در تاریخ 10 مارس هرسال برگزار می شود. اگر با تور قونیه به ترکیه سفر کردید و به آشنایی بیشتر با مولانا علاقه داشتید می توانید به مراکز زیادی مراجعه کرده و از نزدیک با روش زندگی او آشنا شوید… اما مهم ترین مراکزی که برای آشنایی با مولوی در قونیه فعالیت دارند مرکز فرهنگی و آرامگاه مولانا می باشند. مرکز فرهنگی مولانا در طول سال مراسم های زیادی از این آیین برگزار می کند اما اصلی ترین مراسم در زمان تولد این شاعر برپا می شود که مصادف با 17 دسامبر می باشد. در این مراسم پیروان تصوف گرد هم آمده و به رقص سما می پردازند و آیین مولوی را به جای می آورند.

موسیقی مخصوص سماع قونیه

آرامگاه مولوی نیز در زمان های مختلف سال میزبان صوفیان زیادی از سراسر دنیا است که برای به جای آوردن آیین تصوف گرد هم آمده اند اما مهم ترین مراسم در روز تولد این شاعر برگزار می شود که خود در جذب گردشگران به قونیه تاثیراتی داشته است. این رویداد فرهنگی سالها در ترکیه به علت جلوگیری از تجمع های سیاسی با ممنوعیت مواجه بود اما در دهه اخیر به یکی از عوامل جذاب گردشگری این کشور تبدیل شده است. برای آشنایی بیشتر با رقص سماع و یا مراجعه به مرکز فرهنگی مولانا می توانید روی لینک کلیک کرده و جزئیات آن را مطالعه نمایید. این مرکز در طول سال تعدادی مراسم سماع برگزار می کند که بازدید از آنها، به طور کامل افراد را با این مراسم آشنا می سازد. گذشته از مراسم در این محل مقداری از لوازم و کتاب هایی که از مولانا به جای مانده است به نمایش در آمده است که زندگی او را به زیبایی به نمایش می کشد. رقص سماع علاوه بر قونیه در شهرهای پر رفت و آمد تری مانند استانبول نیز برگزار می شود و در مراکز فرهنگی به نمایش گذاشته می شود اما در شهرهایی مانند آن افراد به جاذبه هایی مانند جاذبه‌های زیر بیش از دیگر دیدنی‌ها علاقه مند هستند.