عزت نفس چیست و آیا داشتن عزت نفس ضروری است؟
آیا تا به حال برایتان پیش آمده که انجام کاری را بلد باشید ولی جرات انجام یا بیان آن را نداشته باشید؟ یا پس از آنکه مرتکب اشتباهی شدید، مدام خود را سرزنش کرده باشید و از آن اشتباه، شرمنده باشید؟ شاید در جمع و در میان دیگران، جرات بروز و بیان خود را نداشتهاید، چون همیشه فکر میکردید به اندازهی دیگران خوب نیستید.
ولی باید بدانیم که همهی ما انسانهای ارزشمندی هستیم و استعدادها و تواناییهای زیادی داریم. فقط باید خودمان را باور کنیم و تلاش کنیم، شناخت بهتری از تواناییهایمان داشته باشیم و مهمتر از همه، خودمان را دوست داشته باشیم.
شاید بتوان گفت، عزت نفس مهمترین مسئله در زندگی هر فرد است و عامل تعیینکنندهی موفقیت یا شکست او در مراحل مختلف زندگی است. در اینجا خواهیم که عزت نفس چیست و راههای افزایش آن را بیان میکنیم.
افکار و احساساتی که بیشتر مردم در مورد خودشان دارند، تا حدی بسته به تجربیات روزانهشان در نوسان است. نمرهای که در یک امتحان کسب میکنید، رفتاری که دوستانتان با شما دارند و نشیب و فرازهای رابطهای رمانتیک، همگی میتوانند بر احساسی که نسبت به خود دارید، تاثیری موقتی بگذارند.
البته عزت نفس چیزی اساسیتر از نشیب و فرازهای معمولی ناشی از تغییر شرایط است.
در افرادی که عزت نفس بالایی دارند، نشیب و فرازهای معمولی زندگی میتواند منتهی به نوسانهایی زودگذر در حسی شود که نسبت به خود دارند، ولی این نوسانها بسیار محدود هستند. ولی در مقابل، در افرادی که عزت نفس ضعیفی دارند، این فراز و فرودها تاثیر چشمگیری بر نگرش آنها در مورد خود میگذارد.
عدم اعتماد به نفس و درمان با هیپنوتیزم
قبل از اینکه ببینیم واقعا عزت نفس چیست، باید بگوییم افرادی که عزت نفس ضعیفی دارند، اغلب در تعیین احساسی که در مورد خود دارند، بر آنچه در زمان حال انجام میدهند، تکیه میکنند. آنها برای خنثی کردن احساسات و افکار منفیای که همواره آنها را آزار میدهد، به تجربههای بیرونی مثبت (مانند تحسین دوستان) نیاز دارند.
حتی در صورت وجود این تجربهها نیز، معمولا احساس خوب ایجاد شده (مثلا در نتیجهی یک نمرهی خوب یا تحسین دیگران) زودگذر است.
عزت نفس سالم، با توانایی ما در ارزیابی درست خود و پذیرش آنچه هستیم، به دست میآید. این یعنی، توانایی پذیرفتن تواناییها و ضعفهایی که داریم (و همه دارند) و در عین حال، پذیرفتنِ اینکه ما فردی شایسته و ارزشمند هستیم.
برای پاسخ به این سوال که عزت نفس چیست، باید دید این مفهوم دقیقا از کجا میآید. در حقیقت عزت نفس، در طول زندگی و در حالی که ما تصویری از خودمان شکل میدهیم و در نتیجهی تجربیاتی که با افراد و کارهای مختلف کسب میکنیم، تکامل مییابد.
تجربههای دوران کودکی، نقش ویژه و مهمی در شکل دادن به عزت نفس ایفا میکنند. وقتی در حال رشد بودیم، موفقیتها، شکستها و اینکه چگونه خانواده، معلمان، مربیان، مقامات مذهبی و همسالانمان با ما رفتار میکردند، همگی در ایجاد عزت نفس در ما، نقش داشتهاند.
تجربههای دوران کودکیای که میتواند منتهی به ایجاد عزت نفسی سالم شود، شامل موارد زیر است:
تجربههای دوران کودکیای که میتواند موجب کاهش عزت نفس شود، شامل موارد زیر است:
تجربههای گذشته، حتی چیزهایی که معمولا به آنها فکر نمیکنیم، همچنان زندگی روزمرهی ما را به صورت یک «صدای درونی»، تحت تاثیر قرار میدهند. با وجود اینکه بیشتر مردم، این صدا را مانند صداهای بیرونی نمیشوند، ولی این صدا نیز مشابه همان صداهای بیرونی عمل میکند و به طور مداوم، پیامهای دوران کودکی را برای ما تکرار میکند.
در افرادی که عزت نفس سالمی دارند، پیامهای صدای درونی، معمولا پیامهایی است که از پذیرش و اطمینانبخشی میگویند ولی در افرادی با عزت نفس پایین، صدای درونی به انتقادی خشن تبدیل میشود که فرد را به دلیل اشتباهاتش سرزنش میکند و دستاوردهای او را بیارزش میداند.
عزت نفس پایین، همیشه به راحتی قابل تشخیص نیست. در اینجا ۳ چهرهی مختلفِ رایج را که معمولا در افراد دارای عزت نفس پایین مشاهده میشود، بیان میکنیم:
۱. وانمودگرا: شاد و موفق عمل میکند ولی از شکست، وحشت دارد. همیشه با این ترس زندگی میکند که چهره و شخصیت واقعیاش برای دیگران بَرملا شود.
برای حفظ ماسکِ عزت نفس بالا، به موفقیتهای پیدرپی نیاز دارد که میتواند به مشکلاتی مانند کمالگرایی، تعلل و تنبلی و تحلیل رفتنِ نیروی جسمی و ذهنی منجر شود.
۲. عصیانگر: طوری رفتار میکند که انگار عقاید یا تمایلات دیگران (به ویژه افرادی که مهم یا قدرتمند هستند) اهمیتی ندارد. همیشه با خشم از اینکه احساس خوبی ندارد، زندگی میکند.
همواره باید ثابت کند که قضاوت و انتقاد دیگران به او لطمهای نمیزند و این مسئله میتواند منجر به مشکلاتی مانندِ سرزنش کردنِ بیش از حد دیگران، زیر پا گذاشتن قوانین و مقررات یا مخالفت کردن با قدرت شود.
۳. قربانی: در کنار آمدن با جهان، درمانده و ناتوان است و منتظر کسی است که او را نجات دهد.
از ترحم به خود یا بیتفاوتی، به عنوان سپری در برابرِ ترس از پذیرفتنِ مسئولیت تغییر زندگی خود استفاده میکند. به طور مداوم برای راهنمایی به دیگران توجه میکند و این مسئله میتواند منجر به بروزِ مشکلاتی مانند نداشتن جرات و جسارت (unassertiveness)، کمآموزی (underachievement) و اتکای بیش از حد به دیگران، در روابط شود.
عزت نفس پایین، پیامدهای ویرانگری دارد و میتواند:
بدتر از همه اینکه، خود این پیامدهای منفی، میتوانند تصویر منفی شکل گرفته از خود را تقویت کنند و فرد را به روندی نزولی از کاهش عزت نفس و رفتارهایی غیرسازنده یا حتی بسیار خودتخریبگر بکشانند.
تغییر، الزاما به سرعت یا به سادگی رخ نمیدهد ولی امکانپذیر است. زیرا شما ناتوان نیستید. زمانی که بپذیرید یا دستکم مشتاق پذیرش این احتمال شوید که میتوانید تغییر کنید، با برداشتنِ ۳ گام زیر، میتوانید احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید:
نخستین گامِ مهم برای بهبود عزت نفس، به چالش کشیدن پیامهای منفیای است که از سوی صدای درونی منتقدتان دریافت میکنید. در زیر چند مثال معمول از انتقادهای درونی و راهبردهایی برای پس زدن آن صداهای انتقادی را بیان میکنیم.
پس زدنِ صدای درونیِ منتقد، گام نخست و مرحلهی مهمی است ولی کافی نیست. دلسوزی برای خود، یعنی به همان اندازهای برای خود دلسوزی کنید که برای دیگران دلسوزی میکنید. احتمالا اگر یکی از دوستانتان روزهای سختی داشته باشد، شما بیشتر به او توجه میکنید و از او حمایت میکنید. شما نیز سزاوار همین رفتار هستید!
وقتی در شرایط دشواری قرار دارید، به جای تمرکز بر ارزیابی خودتان، حقیقت را بپذیرید و سعی کنید که به ویژه در این زمانها، توجه بیشتری به خودتان بکنید. برای مثال:
در بیشتر موارد، کمک گرفتن از دیگران، مهمترین گامی است که فرد میتواند برای بهبود عزت نفس خود بردارد، ولی در عین حال میتواند دشوارترین گام نیز باشد.
افرادی که عزت نفس پایینی دارند، اغلب از دیگران کمک نمیخواهند، زیرا حس میکنند شایستگی آن را ندارند.
ولی دیگران میتوانند به فرد کمک کنند تا با پیامهای انتقادیای که از تجربههای منفی گذشته سرچشمه میگیرند، مقابله کند. میتوانیم برای دریافت کمک، به افراد زیر مراجعه کنیم:
5 اصل شکست ناپذیر موفقیت در کار قانون جهت افراد موفق در هر زمینهای از… ادامه مطلب
معرفی فرکانس های مغزی و بکارگیری آن در فایلهای هیپنوتیزم در کنار فرکانسهای مغزی متد… ادامه مطلب
جنبه های مختلف کاربرد یوگا ● یوگا و اماس همان گونه که در استفاده از… ادامه مطلب
تلقینات هیپنوتیزمی مستقیم و غیر مستقیم تلقینات هیپنوتیزمی مستقیم و غیر مستقیم دو نوع اصلی… ادامه مطلب
روانشناسی رنگ های هاله نورانی- شخصیت های ارغوانی ● ذهن/ بدن ارغوانی ها ترجیح… ادامه مطلب
تعریف هیپنوتیزم اولین تعریف هیپنوتیزم توسط جیمزبرید جراح اسکاتلندی ارائه شد.که هیپنوتیزم یا هیپنوز را… ادامه مطلب